koelemmer foto Frank Stolvoort

zondag 28 juli 2019

Lavendelteelt aan de Moezel

Lavendelveld aan de Moezel  foto: Lemher Razejunge
Tijdens onze wandel- en fietsvakantie langs de Moezel kwamen we bij toeval een interessant project tegen van de Lehmer Razejunge. Lehmer is een plaatsje tussen Cochem en Koblenz gelegen midden in een wijnbouwgebied. De organisatie 
Lehmer Razejunge brengt kinderen en jongeren in aanraking met de wijnbouwtradities in het culturele landschap van de Moezelterrassen. 
Lavendel und naturkrauter fels terrasse aan de moselradweg
De Razejunge houden zich ook bezig met natuurbehoud en milieubescherming. Via verschillende projecten bevorderen ze de biodiversiteit van de flora en fauna. In dat kader zijn ze in 2014 gestart met het aanleggen van een 'Lavendel und naturkrauter fels terrasse' op een stenige helling waar vroeger druiven werden verbouwd.
 Aanplant Lavandula.angustifolia  foto: Lemher Razejunge
Het project is inmiddels 5 jaar verder en heeft zo is duidelijk geworden een behoorlijke bijdrage geleverd aan de biodiversiteit. Er zijn 5 keer meer vlindersoorten (27) waargenomen. Het aantal bijen en hommels is enorm toegenomen.


foto: Lehmer Razejunge
Lavendeloogst 2018 foto: Lehmer Razejunge
Er zijn in totaal 3200 lavendelplantjes geplant op een 2500 m2 steile stenige helling. Lavendel als keuze voor dit project is eigenlijk heel logisch. De omstandigheden op de berghellingen zijn mediterraan en vergelijkbaar met die van waar de plant van nature voorkomt.
Het vullen van de distilleerketel  foto: Lehmer Razejunge
Van de lavendel die jaarlijks geoogst wordt gaat een deel naar een lokale distilleerderij. De distilleerketel is met enige aanpassingen voor het stoomdestilleren van de lavendel geschikt gemaakt.
Het opvangen van het destillaat  foto: Lehmer Razejunge
Dat heeft in het begin van het project wel veel overleg en handmatige inspanning gekost om de lavendeldestillatie op een vakkundige manier uit te voeren. De alcohol uit gegist fruit distilleren vergt toch een heel andere techniek dan etherische olie uit lavendel destilleren.
Opbrengst lavendelolie  foto: Lehmer Razejunge
De lavendelolie wordt gebruikt om lavendellikeur van te maken. Een ander deel van de lavendeloogst komt terecht in geurzakjes en lavendelthee. 

Het moet een geweldig gezicht zijn als de lavendelplanten in juni/juli tussen het groen van de druivenbladeren hun mooie paarse bloemen in bloei hebben staan. Een mooi voorbeeldproject waarbij bevordering van de biodiversiteit, educatie en het maken van een lokaal product samengaan!


maandag 8 juli 2019

Weer terug op het lavendelveld in Brabant!

Lavendelveld in de buurt van Bavel Noord-Brabant
In voorbereiding naar de Open Keteldag hebben Catharina en ik op het lavendelveld van een Brabantse kwekerij een paar kratten lavendel geplukt. Voor ons een oude bekende cultivar, namelijk Lavandula angustifolia var. littele lady. We hebben deze plant van dezelfde kwekerij in 2012 en 2013 ook al geoogst en kwamen na onderzoek van de lavendelolie tot verrassende resultaten.
Het plukteam lavendeloogst 2013
Het was voor ons weer een geweldige ervaring om in een lavendelveld met om ons heen veel naar nectar zoekende bijen en hommels lavendel te knippen. De lavendel was wel iets over z'n hoogtepunt heen, maar voor een demonstratie lavendel destilleren op een Open Keteldag is dat niet erg. We vonden het leuk om de bezoekers te laten zien hoe je lokaal geteelde aromatische planten kunt destilleren.
Catharina aan de rand van het lavendelveld
   
Henk in het lavendelveld
De cultivar die we al in 2012 hadden uitgekozen om z'n sterke geur stond langs de weg. Dat gaf mij de gelegenheid een aantal geïnteresseerde voorbijgangers het een en ander te kunnen vertellen over de waarde en het gebruik van lavendelolie. Zelf heb ik bijvoorbeeld een lavendel massageolie gebruikt in de behandeling tegen jeukende plekken veroorzaakt door de eikenprocessierups.
Catharina laat zien hoe je lavendel moet knippen
De opbrengst ongeveer vier klapkratten hebben we naar de destilleerwerkplaats gebracht, en te drogen gelegd. Na verloop van tijd kon je de heerlijk zoetige geur van de lavendel die specifiek is voor deze soort ruiken.
Afgelopen zondag heb ik de half gedroogde lavendel in de destilleerketel overgebracht. De eerste bezoekers van de Open Keteldag konden getuige zijn van de start van de destillatie. Om tijdens deze drukbezochte zondagmiddag mijn handen vrij te hebben heb ik voor het scheiden van etherische olie en hydrolaat gekozen voor een Florentijnse vaas.
scheitrechter met lavendel etherische olie
De gedestilleerde lavendel etherische olie heb ik verzameld in een scheitrechter. Tijdens de middag had ik ruim 100 mL olie gemaakt. Dat is qua opbrengst minder dan de 1% (massapercentage) die ik in 2013 had gevonden. Dat komt omdat we in dat jaar de lavendel onder perfecte condities hebben kunnen oogsten.
Mocht je interesse hebben in een Open (Ketel)dag ........... dit jaar organiseren we onze laatste open dag op zaterdag 7 september. En voor de echt geïnteresseerden in het maken van lavendelolie organiseren we deze zomer nog 3 workshops op 3, 11 en 17 augustus aanstaande.
Aanmelden kan via de website: http://indekoperenketel.nl/workshops/ of door een mailtje te sturen naar indekoperenketel@gmail.com