Lavendel destilleren

Erika, een kennis van Catharina, had ons aangeboden om haar bloeiende lavendel te plukken. Een lavendelsoort, Lavandula angustifolia die je heel veel tegenkomt als sierplant in tuinen. Om welke subsoort het ging heb ik niet uitgezocht.

De lavendel die in volle bloei stond hebben we op zaterdag 26 juni voor 11 uur geplukt.

Onder luid protest van de vele aanwezige hommels!
De ongeveer 6 vierkante meter aan lavendelplanten leverde na het plukken van de bloemen plus steel 2 volle klapkratten op.

Na het plukken is één krat te drogen gelegd op zolder en de lavendel uit de andere krat is gebruikt om delfde dag en de zondag erna te destilleren. Voor het drogen worden stapelbare gaasbakken gebruikt waarin de lavendel ruim uitgespreid kan worden om goed te kunnen drogen.

Voor het destilleren de nodige voorbereidingen getroffen. Het water in de destillatieketel, 14 liter totaal voor de helft eerst gekookt om het water wat zachter te maken. Er is in totaal 1 kg verse lavendelbloem en steel in de alambiek gegaan.

Bij het afdichten van de alambiek weer gebruik gemaakt van een pasta van roggemeel. Onder de opening van de koelemmer een scheitrechter van 500 mL geplaatst bevestigd aan een statief met universeelklem.

Door het voorverwarmde water duurde het 20 minuten voordat de temperatuur in de top van de alambiek tot  98 graden Celcius was gestegen. Op dat moment komt er stoom langs die via de koperen buizen in de koelemmer terecht komt. Al vrij snel kwam er met het destillaat ook olie mee.

De olie was goed zichtbaar door z'n lichtgele kleur. Tijdens het destilleren was het zaak om de scheitrechter op tijd af te tappen en op die manier het hydrolaat van de olie te scheiden.

Tijdens het destilleren kreeg ik de koeling, aangesloten op een buitenkraan, niet constant. Het was dus zaak om de koelemmer met de hand te controleren en de kraantoevoer af en toe bij te stellen. Het koelen mag namelijk niet te koud en niet te heet gebeuren. De temperatuur van het destillaat moet zo rond de 40 graden Celcius liggen.

Verder bleek het nodig om de waterafvoerslang (tuinslang) boven de emmer te hangen en deze waterafvoer met verval en niet in allerlei bochten te laten lopen.

Na 3 uur destilleren ben ik gestopt. Op dat moment had ik 5,5 liter hydrolaat en ongeveer 5 mL olie geproduceerd. Dat leek me weinig omdat ik uitging van een opbrengst van zo'n 4%.

Tijdens het verwijderderen van het plantenmateriaal bleek dat ik de lavendel niet goed had aangedrukt. Ik had ze in de afgeknipte lengte gelaten en zo in de alambiek gepropt. Tijdens het destilleren zijn deze stengels door hun veerkracht toch omhoog geschoten. Dat was niet goed voor het destillatieproces, omdat je zo gaten in het plantenmateriaal krijgt waar de stoom doorheen kan ontsnappen. Om de stoom door al het plantenmateriaal heen te krijgen moeten de planten stevig aangedrukt zijn om dit soort stoomtunnels te voorkomen.

ZONDAG 27 JUNI

Op zondag heb ik de alambiek gevuld met water en 1 kg in kleinere stukken geknipte lavendel. De lavendel stevig aangedrukt. Er was nog voldoende ruimte over in de kolom.

Vlak nadat de alambiek stoom begon te genereren ontstond een lekje in de afdichting. Hievoor moest de destillatie even stopgezet worden en het lek gedicht met vers gemaakte roggepasta.Tijdens het destilleren het hydrolaat verzameld en ook de olie afgetapt en in een andere kleinere scheitrechter opgevangen.  Na twee en een half uur het destilleren gestopt en de alambiek en inhoud een uur gegeven om af te koelen.

Ondertussen het hydrolaat van zaterdag en zondag met elkaar vergeleken. Wat opviel was dat de flessen met het hydrolaat van een dag oud aangenamer en meer lavendelgeur achtiger roken.

Bij de twee destillaties van 2 kg lavendel had ik 15 lege wijnflessen gevuld met hydrolaat. Twee daarvan bewaard en de dertien overige heb ik gebruikt om de daarin aanwezige etherische olie via een herdestillatie te scheiden Bij deze herdestillatie schuif je de kolom die je gebruikt voor het plantenmateriaal opzij.

Op die manier heb je een traditionele alambique bekend van het destilleren van ouzo in Griekenland.

Met deze methode heb ik nog zo'n 2 mL olie uit het hydrolaat kunnen destilleren.

De totale opbrengst aan lavendelolie na het destilleren van 2 kg verse bloemen en bloemstelen bedroeg ongeveer 10 mL. Dat is aan de lage kant. Als ik dat vergelijk met de gegevens die ik vond op de website van de Essential oil company klopt dat wel:

Lavender:    Lavendula angustifolia   Flowers and Tops   0.5 - 1.0%

0,5% van 1 kg is 5 gram dus van 2 kg zou je op zijn minst 10 gram olie moeten produceren.

Met (ongeveer) 10 mL zit ik dus aan de lage kant. Maar dit kan door allerlei factoren gekomen zijn waaronder zon. Nu maar hopen dat de lavendel die ik volgende week wil plukken door de komende warme en zonnige dagen meer olie zal bevatten.