Lavendelolie uit droogboeketten

http://www.partyhoevedegeer.nl/

Van twee workshopdeelnemers kreeg ik het aanbod om een aantal zakken gedroogde lavendel op te halen. Deze lavendelboeketten waren nog afkomstig van lavendelboerderij Viva Lavandula waar ik in 2010 lavandin had geplukt. Het was dus uit Nederland afkomstige lavendel. Ik was eigenlijk ook wel benieuwd hoeveel lavendelolie je nog uit droogboeketten kunt halen.

Viva Lavandula juli 2010

Het was wel duidelijk dat het om gedroogde Lavandula angustifolia ging, maar welke variatie was niet meer te achterhalen. Voor deze gelegenheid had ik een workshop op maat georganiseerd waarbij de deelnemer aan de workshop voor het vervoer zorgde van en naar het ophaaladres in de buurt van Roermond.

stoomdestillatieopstelling met externe stoomgenerator

Tot een deel van de inboedel van Viva Lavandula die de mensen hadden overgenomen hoorde een glazen stoomdestillatie opstelling met een externe stoomgenerator (autoclaaf). Heel geschikt voor demonstratie-doeleinden.

De droogboeketten waren de afgelopen 2 jaar opgeslagen geweest in een grote puinzak en hadden al de nodige geur afgegeven. Vroeg vertrokken konden we in de destilleerwerkplaats rond 1 uur in de middag starten met de destillatie van een deel van de lavendelboeketten.

Voor het scheiden van de etherische olie van het hydrolaat heb ik gebruik gemaakt van een florentijnse vaas.

Forentijnse vaas

Na anderhalf uur destilleren ben ik gestopt omdat er zich zichtbaar geen etherische olie meer vormde in de florentijnse vaas. Ik had in totaal plm 18 mL lavendelolie uit de droogboeketten kunnen destilleren.

Dat is voor lavendel niet zo gek veel. Om de opbrengst te verhogen en meer lavendel tegelijkertijd te kunnen destilleren heb ik later in de week de houtige stelen van de boeketten afgeknipt.

Ik hield zo in totaal 4 klapkratten over van de gedroogde lavendel. Dit volume past precies in mijn destilleerketel die een capaciteit van 75 Liter heeft. Ik heb de inhoud van de kratten van tevoren gewogen en noteerde een gewicht van 6 kg.

top van de destilleerketel

Ik heb deze keer 2 uur gedestilleerd om er absoluut zeker van te zijn dat ik alle etherische olie uit de gedroogde lavendel had gehaald. Het resultaat was plm 36 mL heerlijk geurende lavendelolie.

opbrengst lavendelolie van de tweede destillatie

Als ik deze opbrengst vergelijk met bijvoorbeeld de Chaamse lavendel (L.angustifolia var. little Lady) die ik in 2013 heb gedestilleerd waar ik uit 20-24 kg kort gedroogde lavendel plm 200 mL etherische olie haalde. Dat uiteindelijk neer op een opbrengst van 1% van het plukgewicht. Het gewicht van geplukte lavendel (top met bloemen), is mijn ervaring, neemt na een aantal dagen goed gedroogd te zijn 25% in massa af.  

Lavendeloogst Chaam 2013

Stel dat de lavendelboeketten nog verder ingedroogd zijn dan zou de 6 kg die ik gedestilleerd heb staan voor 30 kg plukgewicht. De 36 mL olie zou dan overeenkomen met een opbrengst van 0,12%.

Rekening houdend met variabelen die van invloed kunnen zijn op de olieproductie zoals soort (variatie van L.angustifolia in dit geval), het weer voorafgaand aan de oogst van de lavendel etc. kan je stellen dat gedroogde lavendel na een paar jaar veel van haar etherische olie verliest. 

Etherische olie in gin

Vorig jaar tijdens de opening van de destilleerwerkplaats in Gilze heb ik de bezoekers een flesje Lavandin-olie meegegeven. Deze etherische olie had ik in 2014 gemaakt van Franse lavandin-bloemen uit Sault.

lavandinolie

Anderhalve maand geleden kreeg ik een mailtje van één van de bezoekers, Pieter Rijneveen, met de vraag of ik nog meer lavandinolie beschikbaar had. Ik heb bij Pieter, die in Dordrecht een branderij/distilleerderij heeft, in 2010 een workshop likeurstoken gevolgd.

Tot mijn verrassing begreep ik van Pieter dat hij de lavandinolie gebruikt had in een partij gin. Deze gin had hij gemaakt voor een Belgische opdrachtgever en heet Zoute.

Dit vond ik wel een heel bijzondere toepassing van de etherische olie die ik maak! Zo ben ik voor een klein deeltje ook in de drankensector terechtgekomen. Ik ben geen expert op het gebied van dit gebruik, maar blijkbaar werkt de lavandinolie als een smaakversterker in deze gin. Er zijn andere drankjes waarin het gebruik van etherische olie als smaakmaker voor de hand liggen, zoals bijvoorbeeld sinaasappellikeur.

Cursus likeurstoken: fileren sinaasappelschillen

Als je dat dan doet met gefileerde sinaasappelschillen dan gebruik je de alcohol om de etherische olie uit de schillen te trekken. Er zijn nogal wat planten/kruiden om je drank een pittige smaak mee te geven:

Specerijen	Hoeveelheid (gram / ​​liter)
Sinaasappelschil	50-100
Citroenschil	60-250
Bittere sinaasappelschil	2,5-50
Rozemarijn	0,5-1
Safraan	0,1-0,5
Steranijs	3-20
Kaneel	3-15
Vanille	0.5-2
Laurierblaadjes	0.5-2
Kardamon	4-20
Nootmuskaat	3-6
Piment	3-6
Gember	1,5-12
Kruidnagel	0,6-3
Zwarte peper	2-24

Bron: zelfmaakrecepten.nl 

Voor wie interesse heeft in een cursus likeurstoken, Pieter geeft ze nog steeds. http://www.branderij-distilleerderij.nl/cursus-likeur-stoken/  Als je met jezelf meegerekend 4 mensen voor een bepaalde datum kan regelen dan gaat de cursus door.

Distilleerketel foto: P.Rijneveen